το μέλι

Το μέλι είναι ένα φυσικό βιολογικό προϊόν, με τεράστια οφέλη στην υγεία, σωματική και πνευματική, αλλά και στη μακροζωία των ανθρώπων.

Ακολουθεί μια σύντομη και γενική παρουσίαση του μελιού:

Τι είναι το Μέλι :

Το μέλι είναι από τις πιο πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά τροφές, αφού περιέχει 180 διαφορετικές ουσίες οι οποίες συνυπάρχουν, συνδέονται και συλλειτουργούν μεταξύ τους.

Σύμφωνα με την Νομοθεσία Μέλι είναι η φυσική γλυκιά ουσία που παράγουν οι μέλισσες του είδους Apis Mellifera από το νέκταρ των φυτών ή εκκρίσεις από ζωντανά μέρη των φυτών ή εκκρίματα εντόμων που οι μέλισσες συλλέγουν, μεταποιούν εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες που συντελούν στην μετατροπή του, αποθέτουν, αφυδατώνουν, αποθηκεύουν και το φυλάσσουν στις κηρήθρες της κυψέλης προκειμένου να ωριμάσει (Οδηγία 2001/110/ΕΚ).

Σύμφωνα με τις αγορανομικές διατάξεις το μέλι είναι τρόφιμο και όχι φάρμακο.

 

Διατροφική αξία μελιού

Υγρασία: 15-21%

Σάκχαρα(γλυκόζη,φρουκτόζη,μαλτόζη,σακχαρόζη):77-80%

Μεταλλικά στοιχεία (Κ,Cu,Cl,Na,Mg)

Ιχνοστοιχεία (Fe,Cu,Mn,Si)

Ένζυμα (ιμβερτάση,διαστάση,καταλάση)

Οργανικά οξέα (γλουκονικό,οξικό,μηλικό,γαλακτικό,κιτρικό)

Ρυθμιστικές ουσίες (ακετυλοχολίνη,χολίνη)  

Αμινοξέα (ποικιλία σε μικρές ποσότητες)

Χρωστικές ουσίες (καροτένια,φλαβονοειδή)

Αρωματικές ουσίες (βενζαλδεϋδη,πινένιο)

Βιταμίνες (ασκορβικό οξύ,ριβοφλαβίνη,θειαμίνη(Β1),νικοτινικό οξύ,πυριδοξίνη,παντοθενικό οξύ)

Πηγή: Θρασυβούλου Α.. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Εργαστήριο Μελισσοκομίας / Τμήμα Γεωπο

Κατηγορίες μελιού

Το μέλι διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

1. Μέλια μελιτώματος ή Μέλι του δάσους που παράγεται από εκκρίματα κοκκοειδών που αποζυμούν τα φυτά.Το 70-80% από την συνολική ελληνική παραγωγή μελιού, προέρχεται από φυτά του δάσους. Η μεγαλύτερη παραγωγή από το μέλι δάσους είναι από μελιτώματα όπως είναι το πευκόμελο, το μέλι ελάτης και το μέλι βελανιδιάς.
Ενώ μια σχετικά μικρή παραγωγή μελιού είναι από άνθη φυτών που συναντούμε στο δάσος όπως είναι της ερείκης, καστανιάς, αγριορίγανης, αγριολεβάντας, σάλβιας, φλαμουριάς,ψευδοακακίας κ.ά.

2. Ανθόμελα που παράγονται από το νέκταρ των λουλουδιών Το μέλι από νέκταρ προέρχεται από λεπτά γλυκά σταγονίδια τα οποία εκκρίνονται από τα άνθη. Όταν τρυγηθούν και δεχθούν την κατεργασία των μελισσών, μετατρέπονται σε μέλι.

Θυμαριού -Καστανιάς -Πορτοκαλιάς -Ερείκης -Βαμβακιού -Ηλίανθου – Πολύκομβου - Κουμαριάς- Παλιούρι

Στην χώρα μας έχουν ταυτοποιηθεί εννέα(9) είδη μελιού:

Μέλι Πεύκου (μελίτωμα)

Μέλι Καστανιάς (μελίτωμα και άνθη)

Μέλι Ανθέων και Δάσους (άνθη ποικίλης ανθοφορίας)

Μέλι Ερείκης (Σουσούρα) (ανθέων)

Μέλι Ελάτης (μελίτωμα)

Μέλι Θυμαριού (ανθέων)

Μέλι Εσπεριδοειδών (ανθέων)

Μέλι Βαμβακιού (ανθέων)

Μέλι Ηλίανθου (ανθέων)

Το μέλι λαμβάνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται στο μεγαλύτερο ποσοστό.

Διαφορές:

• Χρώμα και γεύση

Το χρώμα είναι χαρακτηριστικό της προέλευσης του μελιού.

Τα δασόμελα και πευκόμελα είναι κατά κανόνα πιο σκούρα από το ανθόμελο,και έχουν πιο έντονη γεύση.

Τα ανθόμελα είναι ανοιχτόχρωμα έχουν ωραίο άρωμα και γεύση

Υπάρχουν βέβαια αρκετές εξαιρέσεις (π.χ. το μέλι φλαμουριάς είναι ανοιχτόχρωμο με δυνατή γεύση, το μέλι λεύκας είναι σκουρόχρωμο με ήπια γεύση).

• Θρεπτική αξία

Τα δασόμελα και πευκόμελα (σκοτεινόχρωμα) είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία(κάλιο μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο, κ.λ.π. ) και συνεπώς έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία.

Τα ανθόμελα έχουν μεγαλύτερο ποσοστό γλυκόζης και φρουκτόζης (μεγαλύτερο από 65%), ενώ τα μέλια από κωνοφόρα δέντρα έχουν μικρότερο ποσοστό (από 38-65%).

 

• ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΣΗ
  Όλα τα γνήσια μέλια εκτός του αμιγώς Ελατόμελου κρυσταλλώνουν. Μόνο το χρώμα και η υφή του μελιού αλλάζει με την κρυστάλλωση, η ποιότητα του μελιού παραμένει η ίδια.Τα ανθόμελα κρυσταλλώνουν γρηγορότερα από τα δασόμελα,όπως φαίνεται και στον πίνακα 2.

 Πηγή: Θρασυβούλου Α.. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 

 

• Αντιβακτηριδιακή δράση
  Είναι γνωστό πως όλα τα μέλια έχουν κάποια αντιβακτηριδιακή δράση, λόγω της δραστηριότητας του υπεροξειδίου του υδρογόνου.

 

Συγκέντρωση Η2Ο2 (υπεροξείδιο του οξυγόνου) με βάση τη φυτική προέλευση του μελιού

Είδος μελιού	μg H2O2/gr (μeq / mg)
Βαμβακιού	292,0
Μελιτώματος	185,6
Καστανιάς	180,5
Ανθόμελο άνοιξης	97,0
Θυμαριού , Μέντας	57,5
Πορτοκαλιάς	4,3
Ανθόμελο Φθινοπώρου	3,5
Ανθόμελο καλοκαιριού	1,0

Πηγή: Θρασυβούλου Α.. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Εργαστήριο Μελισσοκομίας / Τμήμα Γεωπονίας

Θερμιδική αξία αμιγών κατηγοριών Ελληνικού μελιού

Είδος μελιού	Θερμιδική αξία (χιλιοθερμίδες) Μ.Ο. Kcal/Kg
Πευκόμελο	3080
Πορτοκαλιάς	3299
Βαμβακιού	3300
Θυμαριού	3515
Ελάτου	3422
Ερείκης	3521
Ηλίανθου	3755

Ποιες είναι οι ιδιότητες του μελιού στην διατροφή του ανθρώπου;

Σύμφωνα με την έρευνα του καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χαριζάνη Π. (2014, σελ.210), το μέλι έχει διάφορες θετικές δράσεις στην ανθρώπινη υγεία. Για παράδειγμα το μέλι:

• Ανακουφίζει από τον πονόλαιμο και τα κοινά κρυολογήματα αφού λειτουργεί ως καταπραϋντικό.

• Αντιμετωπίζει τη δυσκοιλιότητα αφού είναι ένα φυσικό, ελαφρύ καθαρτικό λόγω της χολίνης έτσι βοηθά στην ρύθμιση της λειτουργίας του εντέρου.

• Επιταχύνει τη γρήγορη απορρόφηση του οινοπνεύματος μετά από μέθη.

• Ανακουφίζει από αλλεργίες.

• Ευεργετική επίδραση στην καρδιά.

Το μέλι έχει επίσης αντιοξειδωτική δράση λόγω της περιεκτικότητας του σε Φλαβονοειδή, Φαινολικά οξέα, Ασκορβικό οξύ κ.α.

Την αξία του μελιού ως τροφή , φάρμακο και καλλυντικό θα παρουσιάσω σε άλλη ανάρτηση.